فاشیسم (آکسیون فرانسز فاشیسم ایتالیا ناسیونال‌سوسیالیسم)

ارنست نولته، متفکر و تاریخ‌نگار آلمانی، در این اثر ماندگار خود کوشیده است درکی فراگیر از مفهوم «فاشیسم» ارائه دهد: درک فاشیسم هم از دیدگاه تکامل تاریخی، هم در فرایندهای سیاست روزمره، هم در نظریۀ سیاسی و هم در نهایت از دیدگاه کلان فلسفی. نولته فاشیسم را پدیده‌ای منزوی از جامعه و تاریخ نمی‌بیند، بلکه می‌خواهد آن را در تار جامعه و پود تاریخ بفهمد و بفهماند. از همین دیدگاه، آن را به ویژه واکنشی به انقلاب اجتماعی و جهانی چپ می‌فهمد. او به این منظور سه جنبش و رژیم شاخص فاشیستی را در این کتاب شناسایی کرده است: آکسیون فرانسز به عنوان «فاشیسم نخستین»، فاشیسم ایتالیا به عنوان «فاشیسم نرمال» و ناسیونال‌سوسیالیسم آلمان به عنوان «فاشیسم رادیکال». بررسی این سه جنبش در سه کشور بزرگ اروپا این امکان را به ما می‌دهد تا همۀ ویژگی‌های ماهوی فاشیسم را بشناسیم و در نهایت به تعریفی جامع از آن برسیم. در پایان بحث سیاسی و تاریخی، نولته می‌کوشد فاشیسم را در ساحت فراسیاسی به لحاظ فلسفی نیز بفهمد.